همه‌چیز درباره اینترنت استارلینک در ایران

اینترنت استارلینک (Starlink)، یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های شرکت اسپیس‌اکس به رهبری ایلان ماسک، با هدف ارائه اینترنت پرسرعت و پایدار به هر نقطه از جهان طراحی شده است. این سرویس با استفاده از شبکه‌ای از ماهواره‌های کوچک در مدار پایین زمین (LEO)، امکان دسترسی به اینترنت را حتی در مناطق دورافتاده و فاقد زیرساخت فراهم می‌کند. اما سوال مهم اینجاست: وضعیت استارلینک در ایران چگونه است؟

استارلینک چیست و چگونه کار می‌کند؟

استارلینک از یک شبکه متشکل از هزاران ماهواره در ارتفاع 550 کیلومتری از سطح زمین استفاده می‌کند. این ماهواره‌ها سیگنال اینترنت را به دیش‌های کوچکی در سطح زمین منتقل می‌کنند که به عنوان "ترمینال کاربری" شناخته می‌شوند. این دیش‌ها (که به "دیش یوکی" یا "Dish" معروفند) به راحتی نصب می‌شوند و نیازی به زیرساخت‌های زمینی مانند کابل یا برج مخابراتی ندارند.

سرعت اینترنت استارلینک معمولاً بین 50 تا 200 مگابیت بر ثانیه است و تأخیر آن (ping) نیز بسیار پایین — حدود 20 تا 40 میلی‌ثانیه — که برای کارهایی مانند تماس ویدئویی، بازی آنلاین و دانلود فایل‌های حجیم مناسب است.

وضعیت قانونی استارلینک در ایران

در حال حاضر، استارلینک به صورت رسمی در ایران فعالیت نمی‌کند و هیچ مجوزی از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (ARTO) برای ارائه سرویس در این کشور صادر نشده است. استفاده از این سرویس در ایران از نظر قانونی غیرمجاز محسوب می‌شود و واردات تجهیزات استارلینک بدون مجوز، تخلف محسوب می‌شود.

با این حال، گزارش‌هایی از استفاده غیررسمی از استارلینک در برخی مناطق دورافتاده، مناطق جنگلی و کوهستانی ایران — مانند شمال کشور، سیستان و بلوچستان و مناطق مرزی — وجود دارد. این استفاده‌ها عمدتاً توسط افراد خصوصی، محققان یا سازمان‌های غیردولتی انجام شده است.

چرا برخی ایرانیان به استارلینک روی می‌آورند؟

علی‌رغم ممنوعیت قانونی، تقاضایی برای استارلینک در ایران وجود دارد که عمدتاً به دلایل زیر است:

ضعف زیرساخت اینترنت در مناطق روستایی و دورافتاده

محدودیت‌های فیلترینگ و کندی اینترنت داخلی

نیاز به اینترنت پایدار برای کارهای تخصصی مانند تحقیقات میدانی، نظارت محیطی یا فعالیت‌های اضطراری

همچنین، برخی کاربران به دنبال دسترسی به اینترنت با سرعت بالا هستند که استارلینک در این زمینه گزینه جذابی محسوب می‌شود.

چالش‌های استفاده از استارلینک در ایران

استفاده از استارلینک در ایران با چندین چالش جدی همراه است:

ممنوعیت قانونی و خطر ضبط تجهیزات

نیروهای انتظامی و سازمان تنظیم مقررات گاهی دستگاه‌های استارلینک را در نقاط مختلف کشور ضبط می‌کنند و کاربران با پیگرد قانونی مواجه می‌شوند.

هزینه بالای تجهیزات و خدمات

هزینه اولیه دیش استارلینک حدود 600 دلار است و هزینه اشتراک ماهانه نیز بین 110 تا 130 دلار متغیر است. این مبالغ برای بیشتر مردم ایران بسیار بالا است.

عدم پشتیبانی از فارسی و محدودیت پرداخت

وبسایت استارلینک به زبان انگلیسی است و پرداخت فقط از طریق کارت‌های بین‌المللی امکان‌پذیر است که دسترسی به آن در ایران محدود است.

حساسیت امنیتی و نظارت دولت

استارلینک فناوری نوینی است که می‌تواند تحولی بزرگ در دسترسی به اینترنت ایجاد کند، به‌ویژه در مناطق محروم. اما در ایران، به دلیل محدودیت‌های قانونی، امنیتی و اقتصادی، هنوز دور از دسترس عموم مردم است. استفاده غیرقانونی از آن نیز با ریسک‌های جدی همراه است.

در صورتی که اینترنت پایدار و پرسرعت نیاز دارید، گزینه‌های داخلی مانند اینترنت فیبر نوری، ADSL با کیفیت بالا یا سرویس‌های ماهواره‌ای مجاز (در صورت وجود) می‌توانند جایگزین‌های ایمن‌تری باشند.

در نهایت، با توجه به تحولات فناوری و فشارهای جهانی برای دسترسی آزاد به اینترنت، ممکن است روزی استارلینک یا فناوری‌های مشابه به صورت قانونی وارد ایران شوند — اما تا آن زمان، کاربران باید با آگاهی کامل از ریسک‌ها تصمیم بگیرند.